Bu yazımızda sizlere pasaport nedir, pasaport türleri nelerdir açıklayıp nasıl pasaport alınır detaylıca anlatacağız. Yurt dışına seyahat planlıyorsanız; ancak pasaportunuz yoksa veya yenilenmesi gerekiyorsa, pasaport hakkında her detayı yazımızda bulabilirsiniz.
PASAPORT NEDİR?
Pasaport, yabancı ülkelere gidecek olanlar kişilere, yetkili makamlar tarafından verilen ve yabancı ülke yetkililerinin kimlik incelemesinde geçerli olan belgedir. Pasaport; hem yurt dışına çıkış için gereklidir, hem de yurt dışında kimlik olarak kullanılır. Türkiye dışına seyahat etmek isteyen herkesin pasaporta sahip olması gerekir. (Türk vatandaşları yalnızca KKTC ve Gürcistan’a pasaportsuz seyahat edebilirler.)
PASAPORT TÜRLERİ NELERDİR?
Ülkemizde 1 Haziran 2010 tarihinde çipli pasaport uygulamasına geçildi. Çipli pasaport (elektronik veya biyometrik de deniyor), eski tip pasaportların kimlik sayfalarında bulunan pasaport numarası, ad, soyad, uyruk, doğum tarihi gibi kimlik bilgilerinin yanı sıra içinde fotoğraf, parmak izi, imza gibi biyometrik verileri de saklar. Pasaportun ikinci sayfasında yer alan kod sayesinde, gittiğiniz ülkede bulunan memurlar tüm bilgilerinize ulaşabilir. Çipli pasaportlarla hem belge güvenliği sağlanmış, hem de kontrol işlemleri hızlandırılmış oluyor.
Türkiye’de 4 pasaport türü vardır:
1) Bordo pasaport (Umumi Pasaport)
2) Yeşil pasaport (Hususi Pasaport)
3) Gri pasaport (Görev/Hizmet Pasaportu)
4) Siyah pasaport (Diplomatik Pasaport)
1) Bordo Pasaport (Umumi Pasaport)
Bordo pasaport, standart vatandaşa verilen klasik pasaport türüdür. Devlete hizmet eden kişilere, makamlarına göre yeşil, gri ya da siyah pasaport verilirken; geriden kalan tüm vatandaşlar bordo pasaport ile seyahat eder.
Bordo pasaport, pasaport çeşitleri arasında dolaşım gücü en düşük olandır. Dolaşım gücünün düşük olması, pek çok ülkeye giderken vizeye ihtiyaç duyacağınız anlamına gelir. Ancak tabii ki bordo pasaportla da vizesiz seyahat edebileceğiniz ülkeler var; detaylar için sizi “Vizesiz Gidilen Ülkeler” yazımıza alalım.
2) Yeşil Pasaport (Hususi Pasaport)
Yeşil pasaport, en fazla 5 yıllık çıkarılan, çoğumuzun kullandığı klasik bordo pasaporttan farklı olarak daha fazla dolaşım hakkı sağlayan bir pasaport çeşididir. Yeşil pasaport, genel anlamıyla kadro derecesi 1, 2, ya da 3 olan devlet memurlarına ve eski bürokratlara veriliyor. Yeşil pasaport sahibiyseniz, başta Schengen ülkeleri olmak üzere, dünyadaki pek çok ülkeye vizesiz girme veya kapıda veya online vizeyle girme avantajı elde ediyorsunuz.
Kimler yeşil pasaport alabilir, yeşil pasaportla vizesiz seyahat edilebilen ülkeler hangileridir öğrenmek isterseniz, yeşil pasaport hakkındaki tüm detayları bulabileceğiniz “Yeşil Pasaport Nedir?” yazımızı okuyabilirsiniz.
3) Gri Pasaport (Görev/Hizmet Pasaportu)
Gri pasaport, resmi kurumlar tarafından bir görev için yurt dışına gönderilen, ancak yeşil ya da siyah pasaportu olmayan kişilere verilen pasaport türüdür. Normalde bordo pasaport kullanan biri, görev için yurt dışına giderse ona gri pasaport verilir.
4) Siyah Pasaport (Diplomatik Pasaport)
Siyah pasaport, TBMM meclis üyeleri, bakanlar, orgeneraller, valiler ve büyükşehir belediye başkanları gibi devletin en üst seviyesinde görev yapan kişilere verilen pasaport türüdür. Bu kişilere sadece görevde bulundukları süre boyunca siyah pasaport kullanabilirler.
PASAPORT NASIL ALINIR? PASAPORT BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
Pasaport almak ve yenilemek için atacağınız adımlar şöyle:
1) Randevu Alın
Pasaport almak için ilk yapacağınız işlem ilçe ve il emniyet müdürlüklerinden randevu almak. Başvuru için randevuyu e-Pasaport sitesine buradan girerek veya Acil Pasaport hattını arayarak (+90 312 462 91 46-47) alabilirsiniz. Randevunuzu Türkiye içerisindeki herhangi bir emniyet müdürlüğünden alabilirsiniz.
ÖNEMLİ BİLGİ: 1 Ocak 2018 itibariyle pasaport ve ehliyet almak isteyenlerin emniyet müdürlüğü yerine, nüfus müdürlüğüne başvurması gerekecek. Yazımızı güncel şartlara göre güncelliyor olacağız.
2) Evraklarınızı Hazırlayın
Pasaport başvurusuna giderken hazırlamanız gereken evraklar:
- Nüfus cüzdanı (Üzerinde T.C. kimlik numarası yazıyor olmalı)
- 2 adet biyometrik fotoğraf (Son 6 ay içerisinde çekilmiş, beyaz fonlu, 50*60 mm boyutlarında – Tüm fotoğrafçılar bilir.)
- Harç ve defter ücretinin ödenmiş olduğuna dair banka dekontları
- Varsa eski pasaportlar
3) Randevu Günü
Randevunuzun olduğu gün ve saatte evraklarınızla birlikte seçmiş olduğunuz emniyet müdürlüğüne gidin. Pasaport başvurusunda başvuran kişinin mutlaka şahsen bulunması gerekiyor. Başvuru sırasında evraklarınızı teslim ediyorsunuz ve eğer daha önce vermediyseniz, elektronik parmak iziniz alınıyor. Tüm başvuru gayet kısa süren bir işlem, 5-10 dakika içinde bitiyor.
4) Pasaportun Teslimi
Pasaportunuz başvuru sırasında belirttiğiniz adrese kargoyla gönderiliyor. Devlet, 5-7 iş günü basım ve 3 gün de kargo olmak üzere toplam en fazla 10 gün içerisinde pasaportunuzun teslim edileceğini taahhüt ediyor. 3 günde de geldiği olabiliyor, ama 10 gün diye düşünerek tedbirli olmakta fayda var.
PASAPORT ÜCRETLERİ ve PASAPORT SÜRESİ
Bordo pasaport çıkarttırmak için ödeyeceğiniz toplam pasaport ücreti, pasaport harcı ve defter ücretinden oluşuyor. Harç bedeli pasaportun geçerlilik süresine göre değişiyor, süresini siz belirliyorsunuz. Defter bedeli ise sabit bir tutar, pasaportu kaç yıllık alacağınıza göre değişmiyor. Her iki bedele de genellikle her sene zam geliyor.
Bordo pasaport minimum 6 ay, maksimum 10 yıl geçerlilik süresine sahip. Biz 10 yıllık pasaport almanızı öneririz. Hem daha hesaplı, hem tüm bu işlemlerle bir kere uğraşmış oluyorsunuz, hem de vize ve giriş işlerini kolaylaştırıyor. Türkiye’nin vize uygulamasına tabi olduğu bazı ülkeler, giriş için pasaportun bitim tarihe en az 6 ay kalmış olmasını bekliyor; vizesiz girilebilen ülkelerse 3 aylık geçerlilik bekliyor. Bordo pasaportlar için ülkelerin beklediği geçerlilik sürelerini buradan kontrol edebilirsiniz.
18 yaşından küçükler en fazla 5 yıllık pasaport alabiliyor.
2017 Pasaport harç ve defter bedelleri
Pasaport harç ve defter bedellerini; Maliye Bakanlığı’na bağlı il veya ilçenin defterdarlık veya mal müdürlüklerine, veznelerine veya Maliye Bakanlığı’yla sözleşmesi bulunan aşağıdaki bankalara yatırabilirsiniz. Yanınızda sadece nüfus cüzdanınızın bulunması yeterli.
Anlaşmalı Bankalar:
Akbank, Aktifbank, Albaraka Türk Katılım Bankası, Alternatif Bank, Anadolubank, Arap Türk Bankası, Citibank, Denizbank, BurganBank, FibaBanka, Finansbank, Garanti Bankası, HSBC Bank, ING Bank, Kuveyt Türk Katılım Bankası, Odeabank, Şekerbank, T.C. Ziraat Bankası, ICBC Turkey Bank A.Ş., TurkishBank, Turkland Bank, Türk Ekonomi Bankası (TEB), Türkiye Finans Katılım Bankası, Türkiye Halk Bankası, Türkiye İş Bankası, Türkiye Vakıflar Bankası, Yapı ve Kredi Bankası, Ziraat Katılım Bankası
FARKLI DURUMLAR
Harçsız Öğrenci Pasaportu
Harçsız pasaport, klasik bordo pasaportun harç bedelinden muaf hali. Eskiden sadece eğitim, yarışma, sportif organizasyon gibi amaçlarla yurtdışına giden öğrencilerin bir yıllık olarak alabildikleri harçsız pasaportun sistemi, 10 Şubat 2016’da getirilen düzenlemeyle değiştirildi. Yeni düzenlemeyle artık öğrenciler, okul ve eğitimle alakalı hiçbir sebep göstermeden harçsız pasaport alabiliyor. Yani yaz tatilinde Interrail yapmak isteyen bir öğrenci de harçsız olarak pasaport alabiliyor.
Harçsız pasaport almak için 25 yaşın altında ve öğrenci olmak yeterli. Ayrıca açık öğrenimde okuyan öğrenciler de harçsız pasaport alabiliyor. Normalde defter bedeli ve harç bedelini ödenirken, öğrenciler harçsız pasaportta sadece 94 TL’lik defter bedelini ödemekle yükümlü.
18 yaşından küçük öğrenciler, her iki ebeveynleriyle birlikte emniyete giderek harçsız pasaport çıkarttırabilir. Tabii 18 yaşından küçüklere daha önce belirttiğimiz gibi, en fazla 5 yıllık geçerlilikte pasaport veriliyor. 18 yaşından büyüklerse, 25 yaşına kadar geçerli olacak sürede pasaport alabiliyor. Örneğin 24 yaşında bir öğrenci 1 yıllık, 19 yaşında bir öğrenci ise 6 yıllık harçsız pasaport alabiliyor.
Peki 25 yaşından büyük, ama öğrenciyseniz ne oluyor? Harçsız pasaport alamıyor musunuz? Hayır, bu durumda da harçsız pasaport alabiliyorsunuz, ancak eğitimle ilgili geçerli bir sebep bildirmeniz gerekiyor. Okul öğrenci işlerinden Pasaport Muafiyet Formu alıp doldurun. Öğrenci Belgesi, form ve nüfus cüzdanı fotokopisi ile Vergi Dairesi’ne gidin. Onaylandıktan sonra ise pasaport başvurusunu yapabilirsiniz. Bu şekilde en fazla 1 yıllık pasaport alabilirsiniz. Aslında eski sistemle aynı.
Harçsız pasaport alırken, bordo pasaportta olduğu gibi yukarıda belirttiğimiz belgeleri hazırlamanız gerekiyor. Dekont olarak sadece defter bedelini ödemiş olmalısınız. Bu belgelere ek olarak bir de öğrenci belgenizi eklemelisiniz. (Eskiden gereken, Harçsız Pasaport Talep Yazısı yazma ve onu Vergi Dairesi Başkanlığı’na onaylatma işlemi de artık kaldırılmış.)
Geçici Pasaport veya Seyahat Belgesi
Geçici pasaport bir pasaport türü değil, ekstrem durumlarda verilen bir belge. Yurt dışındayken pasaportunu kaybedenlere, pasaportunun son kullanma tarihi dolanlara veya sınır dışı edilenlere Türkiye’ye geri dönmeleri için tek kullanımlık olmak üzere veriliyor.
PASAPORT YENİLEME
Farklı durumlarda pasaportunuzu yenilemeniz gerekebilir:
- Pasaportunuzun geçerlilik süresi bittiyse: Artık pasaportlarda herhangi bir süre uzatma işlemi yapılamıyor; yerine yenisini çıkartmanız gerekiyor.
- Eski tip çipli olmayan pasaportunuz varsa: Kasım 2015’ten itibaren eski pasaportlar geçersiz hale geldi, yeni çipli pasaport çıkarttırmanız gerekiyor.
- Pasaportunuz yıprandıysa: Yıpranmış pasaportla yapılan vize başvuruları bazen kabul edilebiliyor, ancak gittiğiniz ülkenin sınırında geri çevrilebilirsiniz. Bu riski almaktansa pasaportu yeniletmek daha doğru.
- Kimlik bilgisi değişimi: Pasaport kimlik belgesi sayıldığından, kişini pasaportunun nüfus cüzdanıyla aynı bilgileri taşıması gerekiyor. Evlenme, boşanma, isim değişikliği gibi durumlarda yeni pasaport başvurusunda bulunmanız gerekiyor. Bu durumda sadece defter bedeli ödemeniz gerekiyor, eski pasaportunuzda kalan süre yeni pasaportunuza harçsız olarak aktarılıyor.
- Pasaportu kaybetme: Pasaportunuzu kaybederseniz, pasaportun başkaları tarafından kullanılmasının önlemek için en yakın karakola gidip yazılı olarak bildirim yapmak gerekiyor. Böyle bir durumda yine sadece defter bedelini ödüyorsunuz; kaybettiğiniz pasaportunuzda kalan süre yeni pasaportunuza harçsız olarak aktarılıyor.
PASAPORTSUZ GİDİLEBİLEN ÜLKELER
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Gürcistan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne pasaportsuz olarak gidebiliyor. Sadece bu iki ülkeye kimliğinizle giriş yapabilirsiniz.
Bu arada önemli bir bilgi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne gidecekseniz mutlaka kimliğinizle giriş yapın, pasaportunuzu kullanmayın. Pasaporta vurulan KKTC damgası, daha sonra Yunanistan’a giriş yapmanıza engel olur.
Bu yazımızda pasaport nedir, nasıl alınır ve pasaport türleri nelerdir konularını detaylıca inceledik. Umarım faydalı olmuştur. Pasaportlar tamamsa, keyifli seyahatler! 🙂
