Dünya vatandaşı olmayı tüm kalbimizle benimsesek de, ülkemizin sınırlarını terk edip bir başka ülkenin kapısından geçebilmek için bir pasaport sahibi olmamız gerekiyor. “Pasaport nasıl alınır?” yazısını okuduğunuza göre, ya içiniz kıpır kıpır ilk yurt dışı yolculuğunuzu planlıyorsunuz ya da pasaportunuzu o kadar uzun süredir kullanmadınız ki, artık yenisini almanız gerekiyor! Bu yazımızda pasaport nedir, nasıl alınır, hangi evraklara gerek duyulur gibi tüm sorularınızı yanıtlamaya çalışacağız. Keyifli okumalar!
Pasaport Nedir?
Temelden başlayalım; pasaport nedir? Pasaport, yabancı bir ülkeye gideceğiniz zaman sınırdan içeriye girmek için yanınızda bulunması gereken belgedir. Bir pasaportun uluslararası arenada geçerli olması için, size yetkili makamlar tarafından verilmiş olması gerekir. Yurt dışı ülke yetkilileri sizi sınırlarından içeriye alıp almayacaklarına pasaportunuzun üzerindeki bilgilere bakarak karar verirler. Ayrıca yurt dışında sokağa çıkarken, aynı markete giderken bile kimliğinizi yanınıza almanız gerektiği gibi, pasaportunuzu yanınızda taşımanız gerekir.
Pasaport nedir sorusuna cevap verdikten sonra küçük bir bilgilendirme; KKTC ve Gürcistan’a pasaportsuz seyahat edebilirsiniz.
Pasaport Çeşitleri Nelerdir?
Türkiye’de pasaportlar 1 Haziran 2010 tarihinden beri çipli. Çipli pasaportun, daha önce kullandığımız pasaporttan farkı ise; eski tip pasaportlarda bulunan pasaport numarası, ad, soyad, uyruk, doğum tarihi gibi bilgilerin yanı sıra içinde fotoğraf, parmak izi ve imza gibi biyometrik verileri de saklaması. Çipli pasaportlar sayesinde gittiğiniz ülkedeki pasaport görevlileri tüm bilgilerinize kısa bir süre içerisinde ulaşabiliyor ve işlem süresi hızlanmış oluyor. (Eskiye göre daha hızlı diyelim, pasaport kuyruğunda uzun süre beklerseniz bize kızmayın!)
Türkiye’deki pasaport çeşitleri 4 tane, en çok alınan da bordo pasaport olarak öne çıkıyor. Tüm pasaport çeşitleri ise şu şekilde:
- Bordo pasaport (Umumi Pasaport)
- Yeşil pasaport (Hususi Pasaport)
- Gri pasaport (Görev/Hizmet Pasaportu)
- Siyah pasaport (Diplomatik Pasaport)
Pasaport çeşitleri konusundaki detaylı bilgileri aşağıda göreceksiniz, ancak işinizi hızlandırmak için şuraya iliştirelim; devlete herhangi bir şekilde hizmet etmemiş, standart bir vatandaşsanız, almanız gereken pasaport türü bordo pasaporttur.
1) Bordo Pasaport (Umumi Pasaport)
Hayatının herhangi bir döneminde, herhangi bir devlet hizmetinde bulunmayan tüm standart vatandaşların alacağı pasaport türü bordo pasaporttur. Yeşil, gri ve siyah pasaport çeşitleri ise makamına bağlı olmak üzere devlete hizmet etmiş olan kişilere verilir.
Bordo pasaportlu bir vatandaş olacaksanız, diğer pasaport çeşitlerine göre daha fazla vize almak durumunda kalacağınızı söylemeden geçmeyelim. Yeşil, gri, siyah pasaporttu akranlarınızın vize almasına gerek olmayan pek çok durumda, bordo pasaportun dolaşım gücünün düşük olması sebebiyle sizin vize almanız gerekecek. Ancak elbette vizesiz de gidebileceğiniz ülkeler var. “Vizesiz Gidilen Ülkeler” yazımızın linkini de sizin için buraya bırakalım.
2) Yeşil Pasaport (Hususi Pasaport)
Yeşil pasaport, kadro derecesi 1, 2 veya 3 olan devlet memurlarına ya da eski bürokratlara verilir. En fazla 5 yıllık olarak çıkarılır ve dolaşım gücü bordo pasaporta göre yüksektir. Yeşil pasaport sahipleri, Schengen ülkeleri de dahil olmak üzere pek çok ülkeye vizesiz ya da online vize ile girebilir. Pasaport çeşitleri arasında hatırı sayılır merak edeni olan yeşil pasaport ile ilgili yazımızı da buraya bırakıyoruz: “Yeşil Pasaport Nedir?”
3) Gri Pasaport (Görev/Hizmet Pasaportu)
Gri pasaport, resmi kurumlar tarafından yurt dışına gönderilen kişilere verilir. Bir kişinin gri pasaport alabilmesi için, yeşil ya da siyah pasaport sahibi olmaması gereklidir. Eğer bir bordo pasaportunuz varsa ve resmi kurumlar tarafından yurt dışı görevine gönderilirseniz, siz de gri pasaport sahibi olabilirsiniz!
4) Siyah Pasaport (Diplomatik Pasaport)
Siyah pasaport; TBMM üyelerine, bakanlara, orgeneral, vali ve büyükşehir belediye başkanı gibi yüksek seviyede devlet erkanlarına görevde bulundukları süre boyunca verilen pasaport türüdür.
Kimler TC Pasaportu Alabilir?
“Kimler pasaport alabilir?” sorusunun cevabı, OHAL dönemlerine göre değişiklik gösteriyor. Bununla birlikte normal şartlarda pasaport alabilmek için yerine getirilmesi gereken belli başlı koşullar var. Bakalım kimler pasaport alabilir?
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları
- Devam eden mahkeme süreci olmayan kişiler
- Yurt dışı yasağı olmayan kişiler
Şunu da hatırlatalım ki, bu koşullar bordo pasaport için geçerli. Yeşil, gri, siyah pasaportlar için koşullar farklı, bunları da bu pasaport çeşitleri üzerine yazdığımız yazılarda paylaşacağız.
Pasaport Nasıl Alınır?
Gelelim yazımızın esas konusu olan “pasaport nasıl alınır” sorusunun cevabına. Öncelikle merak etmeyin, süreci gözünüzde büyütmenize hiç gerek yok. Sistem eskisine göre çok daha kolay ve izlemeniz gereken adımlar da oldukça açık. En başından başlayalım.
1) Randevu Alın
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü web sitesine girin ve pasaport randevunuzu alın. Biz sizin için direkt bu adımın linkini paylaşıyoruz. Almak istediğiniz pasaport türünü seçtikten sonra randevu tarihinizi ve pasaportunuzu almak istediğiniz konumu belirleyin.
Not: Bu gibi işlemlerin her tarayıcıda sorunsuz çalışmaması oldukça aşina olduğumuz bir durum. Baktınız sayfalar açılmıyor, Internet Explorer her zaman elinizin altında olsun.
2) Pasaport Almak İçin Gerekli Evraklar
Evraklarınızı önceden hazırlarsanız, randevu gününüz geldiğinde çok rahat edersiniz. Pasaport almak için gerekli evraklar şunlar:
- 2 adet biyometrik fotoğraf (yakınınızdaki herhangi bir fotoğrafçıya gidip pasaport için fotoğraf çektirmek istediğinizi söylemeniz yeterli, “benim zaten biyometrik fotoğrafım var” diyenler için, 6 ay önceki fotoğraflarınız işe yaramıyor, bilginize)
- TC Kimlik Kartı veya nüfus cüzdanı
- Varsa eski pasaport
- Öğrenci belgesi (harçsız pasaport isteğinde bulunuyorsanız)
- Harç ve defter ücretlerinin ödenmiş olduğuna dair banka dekontları
3) Randevu Günü
Başvuruyu yapan kişi olarak, randevu günü mutlaka seçtiğiniz konumda bulunmanız gerekiyor. Tabii evraklarınızla birlikte! Daha önce elektronik parmak iziniz alınmadıysa bu işlem yapılıyor. Herhangi bir aksilik olmadığı takdirde tam saatinde görüşmenize alınıyorsunuz ve tüm işlem toplamda 5-10 dakika kadar sürüyor.
4) Pasaport Teslimi
Pasaportunuz, başvuru sırasında belirttiğiniz adrese kargo ile gönderiliyor. Devletin belirttiği süre 5-7 gün basım ve 3 gün kargo olmak üzere 10 gün. Pasaportun 3 gün içinde de geldiği olabiliyor ama siz yine de kendinizi 10 gün sürecekmiş gibi hazırlayın, boşu boşuna stres yaşamayın.
Pasaport Harçları
Pasaport harçları, alacağınız pasaport türüne göre değişiklik gösteriyor. Bununla birlikte bordo pasaport özelinde konuşacak olursak, ödeyeceğiniz toplam pasaport ücreti iki kalemden oluşuyor:
- pasaport harcı
- defter ücreti.
Defter ücreti sabit bir tutar, pasaport harcı ise pasaportunuzu kullanacağınız süre zarfına göre değişiyor. Bordo pasaport harcı minimum 6 aylık, maksimum 10 yıllık süre içerisinde değişiklik gösteriyor. En hesaplı olanı ise 10 yıllık. Üstelik 10 yıl boyunca bu işlemlerle bir daha uğraşmak zorunda olmamak da bir diğer artısı! Tüm pasaport harç bedel ve defter ücretlerini de yine şuradan inceleyebilirsiniz.
Pasaport aldınız, bu sefer de vize dertleriyle uğraşmak istemiyorsanız aşağıya vizesiz gidilen ülkeler yazısının linkini bırakıyorum:
Umuyoruz pasaport nasıl alınır sorunuza yeterince kapsamlı bir şekilde cevap verebilmişizdir. Daha önce de söylediğimiz gibi, işlemler oldukça basit ve hızlı ilerliyor. Bundan sonrasında size de yurt dışı seyahatinizin tadını çıkarmak kalıyor. Bol seyahatli, çok keyifli günler dileriz!
Pınar Göker
