WORK AND TRAVEL

Work and Travel, dünyanın öbür ucunda çalışıp farklı kültürlerle buluşmanızı ve doyasıya seyahat etmenizi sağlayan bir fırsat. Ben de Work and Travel yapmış biri olarak, tecrübelerimden ve bu alanda uzman olan danışmanların söylediklerinden yola çıkarak bir içerik hazırladım. Yazımda aşağıdaki bilgilere ulaşabilirsiniz:

• Work and Travel Nedir?
  Programın genel tanımı
• Work and Travel Program Ücreti
  Detaylı bir maliyet tablosu
• Work and Travel’ da Ne Kadar Kazanabilirsiniz?
  Program boyunca yapacağınız işe göre öngörülen kazanç
• Konaklama Seçenekleri
  Amerika’ da nasıl konaklama seçenekleri bulabilirsiniz
• Başvuru süreçleri, ajanslar ve kayıt zamanları
• Hangi İşlerde Çalışılır?’
  İş seçenekleri ve öneriler
• Amerika’da Seyahat
  Programın en eğlenceli yanı 🙂

Work and Travel Nedir?

Work and Travel üniversite öğrencilerinin Amerika’da hem çalışmasını hem de seyahat etmesini sağlayan bir programdır. Öğrenciler yaz aylarında ortama 3-4 ay kadar Amerika’da yaşama fırsatını yakalarlar. Programa katılmak için belirli bir ücret ödenmesi gereklidir. (Yazının başında belirteyim, gözünüz korkmasın; en azından ödediğiniz kadarını Amerika’ da kazanırsınız.) Ücretlerle ilgili fikir sahibi olabilmek için aşağıdaki görseli inceleyebilirsiniz.

Work and Travel Ücretleri & Toplam Maaliyeti

Work and Travel’ da, kazanacağınız miktar çalıştığınız işe, lokasyona, bahşişlere, kişisel performansınıza ve söz konusu işin overtime(fazla mesai) sistem uygulayıp uygulamamasına göre farklılıklar gösterir. Maaş sistemi saat başı ücretlendirme şeklindedir. Ortalama olarak saat başı ücret 7.25-11.25 dolar arasındadır. Genele vurulduğunda Amerika’da çalıştığınız toplam süre boyunca 4000-12000 dolar arasında kazanırsınız.

Overtime;

 “Tam karşılığı fazla mesai olan, çalıştırılma süresi haftalık 40 saat üzerinde olan durumlarda, 40 saat üzerinde her saat için belirlenen saatlik ücretin 1,5 katının ödenmesidir. Örneğin saatlik ücreti 9.00 dolar olan bir işletmede bir hafta içerisinde 45 saat çalıştığınızı varsayalım, 40 saatiniz 9.00 dolar olarak hesaplanacak, 5 saatiniz 13.5 dolardan hesaplanacak ve toplamda 427.5 dolar kazanç elde edeceksiniz. Bazı işverenler, yerel yönetimlerle anlaşma içerisine girerek, fazla mesai ödemeyen kategoride yer alabilir. İş seçimi yaparken işverenin overtime verip vermediğini danışmanlık şirketinizden öğrenebilirsiniz.”

*Güncel bilgileri benimle paylaşıp bu içeriği hazırlamama yardımcı olan Metin Arslan’a çok teşekkür ederim. (Kendisi dünyanın en tatlı WAT danışmanıdır!)

Work and Travel Konaklama

Work and Travel’ da sizin için konaklamayı doğrudan ayarlayan iş yeri sayısı oldukça azdır. Fakat gene de konaklama için bütçenize uygun bir yer bulmakta zorluk çekmezsiniz. (Tabii ki istisnaları vardır.) Genellikle evden ziyade oda kiralama usulü yaygındır. Tuvalet ve banyo ne yazık ki çoğunlukla ortak kullanım alanı içerisindedir; fakat kendisine ait banyosu ve tuvaleti olan odalar da bulabilirsiniz.  Haftalık kira bedeli 55-150 dolar arasında değişiklik gösterir. 

 “Work and Travel programında Utah, Colorado, Wyoming, Montana, Arizona gibi milli park işleri sunan bölgelerde konaklama çok ucuz ve nadiren de olsa ücretsiz iken, Maine, New Hampshire, New Jersey, Maryland, Deleware, Virginia, Maryland, North Carolina, South Carolina gibi okyanus kıyısında olan bölgelerde haftalık kiralar 150 doları bulabilmektedir.”

# Dilediğiniz gibi bir konaklama yeri bulmanız için Amerika’ya gidiş tarihiniz önemli! Ne kadar erken giderseniz konaklama için alternatifiniz, seçim şansınız artacaktır.

Work and Travel’ a Nasıl Başvurulur – Gidilir?

Work and Travel programına genellikle bu işi yapan bir eğitim şirketi aracılığıyla kaydolursunuz. Bu şirketler, sizin Amerika’daki işverenlerle iletişime geçip sözleşme imzalamanızı sağlarlar. ( Her şirketin halihazırda anlaşmalı olduğu kurumlar vardır. Dolayısıyla siz önünüze sunulan katalogdan iş ve firma seçimi yaparsınız. “Ben şurada şu pozisyonda çalışacağım. Onu ayarlayın.” deme lüksünüz bulunmaz. (İşverenlerle görüşmeler önceki yıllarda iş fuarları aracılığıyla yapılıyordu; fakat artan güvenlik problemi nedeniyle şu an için Skype üzerinden yapılmakta.)

Gerekli vize (J1 Vizesi) için başvurunuz gene söz konusu WAT şirketi tarafından yapılır; belgeler sizin adınıza toparlanır. Tüm bunların yanında uygun fiyatlı uçak bileti bulma, telefon hattı ayarlama gibi işlerinize de yardımcı olurlar. Piyasada birçok WAT şirketi bulunmasına karşın bunlardan yalnızca birkaç tanesi profesyoneldir. Dolayısıyla söz konusu programa katılacaksanız şirket seçimi neredeyse hayati önem taşır. Peki doğru şirket seçimi neye göre ve nasıl yapılır? 

Öncelikli olarak seçeceğiniz şirketin hangi sponsor firmayla çalıştığı çok önemlidir. En profesyonel sponsor şirket ise CIEE‘dir. Bu sebeple yalnızca bu sponsor ile çalışan şirketlerden birini seçmenizi öneririm. Study Zone, Armada Grandee, United Tower CIEE ile anlaşması olan kurumların başındadır. (Ben Armada Grandee Ankara şubesi aracılığıyla gitmiştim; çok memnun kaldım.) 

*Size danışmanlık edecek kişinin sektör alanındaki tecrübesi de en az şirket seçimi kadar önemlidir! Tüm süreç boyunca sizi yönlendirecek kişi danışmanınızdır. Dolayısıyla profesyonel olmadığını düşündüğünüz, içinizin ısınmadığı danışmanlardan uzak durmanızı öneririm.

Work and Travel Kayıtları Ne Zaman?

Work and Travel kayıtları genellikle Eylül ayı itibariyle başlayıp Mart sonuna doğru biter. Kayıtlar için net  bir tarih aralığı bulunmaz; şirketlerin elindeki işlerin mevcut  eleman kapasitesi ve programa başvuru sayısı kayıtların daha erken ya da daha geç dolmasına sebep olabilir.  Fakat erken kayıt, istediğiniz işi alabilmeniz açısından her zaman avantajlıdır; yani ne kadar erken başvuru yaparsanız o kadar çok farklı iş alternatifiniz olur. Dolayısıyla Ocak ayı gibi programa kayıt yaptırmanızı öneririm. (Ayrıca şirketler erken kayıtlarda genellikle 100 Dolar gibi bir indirim uygularlar.)

Hangi İşleri Tercih Etmelisiniz?

Bu program ile öğrencilere sunulan işler hizmet sektörüne aittir. Başka bir ifadeyle masa başı ya da lisans eğitiminizle alakalı bir iş imkanı sunulmaz. Restoranlar, eğlence parkları, mağazalar, oteller, dondurma ve kahve dükkanları gibi yerlerde çalışırsınız.

• Kişisel tecrübelerime dayanarak diyorum ki; cankurtaranlıktan  uzak durun!  Gün boyu güneş altında ve genellikle ayakta çalışma durumu söz konusu olduğundan çok ama çok yorucu.

•  Ride operatorlık da ( eğlence parklarında oyuncakları kullanan kişi olarak tanımlayabiliriz) yorucu işlerin başında gelmekte. Ayrıca ücret açısından da çok üst sıralarda değil. 

• Garsonluk (özellikle lüks restoranlar için Nusr-et gibi) en iyi iş seçeneklerinden biri. Çünkü fiziksel olarak hem daha az yorucu hem de bahşiş usulü olduğu için bol kazançlı. Ayrıca müşterilerle sürekli diyalog halinde olacağınız için sıkıcı da değil. 

•  Tamamen para kazanmak amaçlı gidiyorsanız; “aman efendim yeter ki çok kazanayım” düşüncesindeyseniz housekeeping i tercih edebilirsiniz; çünkü hem saatlik ücretleri yüksek hem de bahşiş usulü var. (Tek odadan 30 dolar bahşiş çıktığını bilirim) Lakin unutmayın; cidden pis iş! O odalardan neler çıkıyor neler… Kendi adıma çalışmadığım ve asla çalışamayacağım işlerden. (Peki ben nereden biliyorum? Tabii ki arkadaşlarımdan)

• Game operatorlık için de tercih edilebilecek işler arasında diyebiliriz. Çünkü oldukça keyifli! (Konuşmayı ve insanlarla iletişimi seviyorsanız tam size göre.)

BONUS: Şehir Efsaneleri

Programla ilgili birçok şehir efsanesi var. ( “Açlık ve pislik içinde yaşıyorsun!”, “Biriktirdiğin parayla Türkiye’den ev dahi satın alabilirsin.” gibi )Bunların gerçekleştiği durumlar elbette ki var; fakat çok düşük oranda.

Doğru iş ve lokasyon seçimi yaptığınızda açlık ve pislik içinde yaşama şansınız neredeyse imkansız. Türkiye’ye dönüp ev alma ihtimaliniz de yok; neticede gidip yöneticilik yapmıyorsunuz. Kısacası biraz gerçekçi olun!

Seyahat Kısmı 🙂 Work and Travel’ da Nereler Gezilir?

Gelelim Work and Travel programının en keyifli kısmına!

Seyahat etmek için iki farklı zaman seçeneğiniz var: Ya çalışırken boş günlerinizi değerlendirin; ya da iş bitim tarihinden sonra nispeten daha uzun bir seyahat programlayın; size kalmış.

Çalıştığınız süre zarfında haftada bir ya da iki gün tatiliniz olacağı için yakın şehirleri çalışırken de gezmeniz mümkün. (Örneğin New Jersey’de çalışan biri ortalama 3 saatlik bir otobüs yolculuğu ile New York’a gidebilir.) Ayrıca birçok büyük firma çalışanları için konaklamalı ve günü birlik seyahat planları da ayarlamakta. Belli bir ücret karşılında katılabileceğiniz bu planlara örnek vermek gerekirse; yıllar önce Morey’s Piers Eğlence Parkı, çalışanları için Niagara şelaleri, New York ve Boston gezileri düzenliyordu.

Seyahat için bir diğer seçeneğiniz -benim deneyimlediğim ve önerdiğim- iş bitiş tarihinden vize bitim tarihinize kadar olan süreyi kullanmaktır. Bu süre içerisinde doğru planlanmış bir seyahat programıyla birçok şehri gezmeniz mümkün olacaktır.

Benim sözleşmem nispeten daha erken bittiği için seyahat için ortalama 1 ay sürem vardı. Önce Doğu Yakasını (New York, Washington Dc, Philidelpia vs) gezip ardından uçakla Batı Yakasına (Los Angeles, Santa Barbara, Las Vegas vs)geçip road trip (araba yolculuğu) yaptım.

 Ehliyetiniz yoksa ya da araba kiralamayı tercih etmiyorsanız yurt içi tur programlarından faydalanabilirsiniz. Genel olarak yerel turizm şirketlerinin 1-2 gece konaklamalı turlarını tercih edebilir seçeneklerden. Örneğin New York’u gezip gördünüz; fakat çevre şehirlere de gitmek istiyorsunuz. New York çıkışlı tek bir turla Washington DC, Baltimore, Philedelphia gibi lokasyonlara kolaylıkla seyahat edebilirsiniz. (Böyle bir tur için fiyatlar ortalama olarak 150-200 Dolar arasında)

 Seyahat masrafları ne kadar tutar?

Seyahat için gerekli olan bütçe sizin kişisel tercihlerinize ve gideceğiniz şehirlere göre farklıklar gösterebilir.(Ben 2013 yılında ortalama olarak seyahat için  2000 dolar harcamıştım.) Ancak konaklama açısından Amerika Avrupa gibi hostellerin yaygın olduğu bir ülke değil. Dolayısıyla genel olarak otel tercih etmeniz gerekecektir.

Uzun seyahatlar için araba kiralamak hem en konforlu hem de en ucuz seçenek. Benzin fiyatları da araç kiralama fiyatları da Türkiye ile kıyaslanamayacak kadar ucuz. Kiralayın aracınızı; çıkarın seyahatin tadını! (Bu noktada şunu da belirtmeliyim ki eğer 24 yaşın altındaysanız -ki muhtemelen öyle olacaksınız- araba kiralama işlemi nispeten daha pahalı. Fakat gözünüz korkmasın; her halükarda ucuz!)

 Kullanabileceğiniz internet siteleri;

• Araç kiralama, otel rezervasyonu;  https://www.expedia.com/

• Otobüs yolculuğu;  http://us.megabus.com/  http://www.taketours.com/usa/ 

• Amerika içi turlar;  http://www.tours4fun.com ; 

Work and Travel’ da Mutlaka Görmelisiniz;

•  New York
• Washington DC
• Philedelphia
• Niagara Şelalesi
• Los Angeles
• Santa Barbara
• Boston
• Las Vegas

Bu liste uzar gider; fakat ilk etapta en azından buraları görmeden dönmeyin! (Eğer work and travel size uzak bir seçenek geliyorsa hala interrail deneyimleyebilirsiniz pek çok uzaklara gitmeden:) (interrail yazımıza buradan↵ ulaşabiliriniz.)

Work &Travel, imkanı olan her öğrencinin en az bir kez deneyimlemesi gereken bir program. Çünkü insanın dünyanın öbür ucunda kendi hayatını maddi ve manevi anlamda kontrol edip yönetebilmesi dahası orada özgürce seyahat edebilmesi harika bir deneyim. O yüzden ısrarla diyorum ki: Gidin; görün; Amerika’ nın tadını çıkartın! (Unutmayın; Amerika öyle her istenildiğinde vize alınıp gidilebilen bir ülke değil. Öğrencilik bitmeden bu fırsatı değerlendirin.)

Makalede, kısaca work and travel nedir? Neden yapılır? Work and travel maaliyeti ve olası harcamalarınız, çalışabileceğiniz işler ve Amerika’ da konaklama seçeneklerinden oluşan bilgiler vermeye çalıştım. Umarım faydalı olur 🙂

Rojen Nasır